01.

Wprowadzenie
do wystawy

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie rozpoczyna działalność nad Wisłą wystawą pt. „Syrena herbem twym zwodnicza“. Jest to opowieść o kulturowych znaczeniach symbolu Warszawy i jego uniwersalności w kontekście tworzenia współczesnej tożsamości miejskiej.

Publiczność odwiedzająca nowo powstały pawilon Muzeum obejrzy połączenie materiału historycznego – dzieł sztuki i artefaktów – z twórczością współczesnych artystów inspirowaną mitologicznym motywem. Celem wystawy jest pokazanie i uruchomienie potencjału tkwiącego w symbolu syreny. Jest to pierwsza tak duża wystawa współcześnie traktująca o syrenie, łącząca różne podejścia do zagadnień hybrydowości, tożsamości narodowej i mitologii.

Tytuł to cytat z wiersza „Dedykacja” Cypriana Kamila Norwida z 1866 roku, będącego osobistą inwokacją do Warszawy („młodości mej stolico…”) i przypomnieniem mitologicznej syreny jako niebezpiecznej hybrydy człowieka i zwierzęcia (oryginalnie ptak z głową kobiety), uwodzącej żeglarzy śpiewem i wiodącej ku zatraceniu. Poeta, by pokazać własne złożone relacje z Warszawą przywołuje antyczne źródła herbu – inwokacja Norwida zainspirowała metodę pracy twórców wystawy.

Na przestrzeni wieków wyobrażenia i przedstawienia syren są tak różnorodne, że właściwie jedyne, co mają ze sobą wspólnego, to dwoistą, hybrydyczną naturę: człowieka i zwierzęcia. Nawet warszawski herb z mroków średniowiecza wyłania się zaskakująco jako postać męska, pół człowiek, pół skrzydlaty smok, zaś wizerunek kobiety ryby jako herbu miasta utrwala się dopiero u progu XVIII wieku. Wystawa oddaje tę różnorodność. Syrenę prezentują m.in. szkice Pabla Picassa, kolaże brytyjsko-amerykańskiej surrealistki Penny Slinger czy obrazy Doroty Jurczak.

Syrenom towarzyszą inne hybrydy, chętnie przedstawiane w drugiej połowie XIX i w pierwszej dekadzie XX wieku, epoce symbolizmu, w pracach Jacka Malczewskiego, Wacława Szymanowskiego, Féliciena Ropsa. Sztuka ta jest odbiciem kryzysu kultury mieszczańskiej, pękania gorsetu dawnego języka. Przedstawienia postaci hybrydycznych to wyraz szukania ujścia dla ekscentrycznych fantazji symbolicznie łamiących ciasne, obowiązujące normy. Ruchy awangardowe XX wieku odnajdują w motywie syreny własny znak wyemancypowanej zmysłowości. Ilustrują to prace przedstawicielek surrealizmu: Dorothei Tanning, Leonor Fini, Louise Bourgeois i innych.

Motyw syreny uruchamia też wątki queerowe przez m.in. słynne zdjęcie Wolfganga Tillmansa „Lutz, Alex, Suzanne & Christoph na plaży” czy rzeźbę duńskiego duetu Elmgreen & Dragset „On” – kopenhaską syrenkę, która została przedstawiona jako młodzieniec. W wybranych pracach pojawia się refleksja nad kryzysem ekologicznym i tzw. antropocenem – nową epoką w dziejach Ziemi, kształtowaną przez człowieka (Liz Craft i jej „Stara panna” czy plenerowa instalacja Jerzego Szumczyka). Anne Uddenberg w swoich instalacjach pokazuje motyw syreny poddany współczesnej obróbce fascynacji udoskonalania ludzkiej kondycji i natury przez technologię (nurt transhumanizmu). Z kolei rysunki Aleksandry Waliszewskiej dają wejrzenie w mroczne fantazje i podskórne życie nadrzecznej metropolii. Choć prace tej artystki często są inspirowane odniesieniami do historycznych dzieł sztuki, eksplorują one bardzo współczesne lęki przed nieznanym, miastem, które jest tworem tak złożonym, że wytwarza swe własne mitologie. Po raz pierwszy będzie można obejrzeć tak wiele rysunków poświęconych syrenie autorstwa Waliszewskiej (w ramach bogatego programu towarzyszącego pokazany zostanie ponownie film inspirowany jej twórczością – „Córki dancingu” Agnieszki Smoczyńskiej, stylizowana na lata 80. opowieść o syrenach zamieszkujących Wisłę).

Na wystawie nie może zabraknąć też syreniego głosu – jej centralnym akcentem jest zapis video performansu amerykańskiej artystki Juliany Snapper, stosującej autorską technikę śpiewu pod wodą. Swą podwodną operę artystka wykonała m.in. w Warszawie, na pływalni Pałacu Kultury i Nauki w 2010 roku.

Warszawska syrena jest symbolem łączącym, który nie spaja na siłę, lecz organizuje wspólnotę, a równocześnie pozwala jej zachować różnorodność.

Na wystawie prezentowane są prace następujących artystów:

Korakrit Arunanondchai, Evelyne Axell, Alex Baczyński-Jenkins, Zdzisław Beksiński, Louise Bourgeois, Eugène Brands, Agnieszka Brzeżańska, Bernard Buffet, Claude Cahun, Liz Craft, Edith Dekyndt, Christian Dietrich, Leo Dohmen, Drexcyia i Abdul Qadim Haqq, Elmgreen & Dragset, Leonor Fini, Ellen Gallagher, Malarz Goltyr, Justyna Górowska, Zdzisław Jasiński, Dorota Jurczak, Ewa Juszkiewicz, Birgit Jürgenssen, Tobias Kaspar, Marek Kijewski, Aldona Kopkiewicz i Mateusz Kula, Łukasz Korolkiewicz, Gina Litherland, Ma Liuming, Jacek Malczewski, Witek Orski, Sylvia Palacios Whitman, Pablo Picasso, Krzysztof Pijarski, Aleka Polis, Agnieszka Polska, Karol Radziszewski, Joanna Rajkowska, Carol Rama, Erna Rosenstein, Tejal Shah, Franciszek Siedlecki, Tomasz Sikorski, Penny Slinger, Juliana Snapper, Franz von Stuck, projekt „Syrenki Warszawskie” (Jacek Łagowski, Danuta Matloch, Katarzyna Opara, Aleksandra Schönthaler), Alina Szapocznikow, Stanisław Szukalski, Jerzy Bohdan Szumczyk, Wacław Szymanowski, Dorothea Tanning, Wolfgang Tillmans, Tunga, Anne Uddenberg, Aleksandra Waliszewska, Wojciech Wilczyk, Hannah Wilke, Ming Wong, Marcelo Zammenhoff, Anna Zaradny, Artur Żmijewski.

Syrena herbem twym zwodnicza
Użyj touchpada lub myszki
aby płynnie przeglądać prace
Użyj gestów dotykowych
aby płynnie przeglądać prace

Adres

Muzeum nad Wisłą
ul. Wybrzeże Kościuszkowskie 22
Skwer Kpt. Stanisława Skibniewskiego „Cubryny”
00-390 Warszawa

Godziny otwarcia

wtorek-czwartek 12.00-20.00
piątek 12.00-22.00
sobota 11.00-20.00
niedziela 11.00-18.00

Wstęp wolny

O budynku

„Muzeum nad Wisłą” znajduje się w pawilonie projektu austriackiego architekta Adolfa Krischanitza, służącym wcześniej jako tymczasowa siedziba Kunsthalle w Berlinie. Pawilon został użyczony Muzeum bezpłatnie przez wiedeńską fundację Thyssen-Bornemisza Art Contemporary.
 

Kontakt

info@artmuseum.pl
prasa@artmuseum.pl

Więcej informacji na www.artmuseum.pl
Website by Huncwot
 

Korakrit
Arunanondchai
Evelyne
Axell
Zdzisław
Beksiński
Louise
Bourgeois
Eugene
Brands
Bernard
Buffet
Claude
Cahun
Liz
Craft
Edith
Dekyndt
Christian Wilhelm Ernst
Dietrich
Leo
Dohmen

Drexciya

Elmgreen & Dragset
Leonor
Fini
Ellen
Gallagher
Malarz
Goltyr
Justyna
Górowska
Zdzisław
Jasiński
Dorota
Jurczak
Birgit
Jürgenssen
Ewa
Juszkiewicz
Marek
Kijewski
Łukasz
Korolkiewicz
Gina
Litherland
Ma
Liuming
Jacek
Malczewski
Witek
Orski
Pablo
Picasso
Krzysztof
Pijarski
Aleka
Polis
Agnieszka
Polska
Karol
Radziszewski
Joanna
Rajkowska
Carol
Rama
Erna
Rosenstein
Tejal
Shah
Franciszek
Siedlecki
Tomasz
Sikorski
Penny
Slinger
Juliana
Snapper

Syreny TV
Alina
Szapocznikow
Stanisław
Szukalski
Jerzy Bohdan
Szumczyk
Wacław
Szymanowski
Wolfgang
Tillmans

Tunga
Anna
Uddenberg
Franz
von Stuck
Aleksandra
Waliszewska
Wojciech
Wilczyk
Hannah
Wilke
Ming
Wong
Marcelo
Zammenhoff
Artur
Żmijewski
0%